Aż do początku lat 20. XX w. ciągnęły się tu pola. Stał jeden dom, tartak i cegielnia. Środkiem biegły tory kolejki wąskotorowej. Tak wyglądała Ochota nie więcej niż 100 lat temu.
Żelazną zamierzano przedłużyć aż do Okopowej, ale niemiecka inwazja na Polskę pokrzyżowała te plany. Pamiątką po nich są trzy kamienice. Zdjęcie jednej z nich obiegło świat już jesienią 1939 r. jako przestroga przed okropnościami wojny. W cyklu ?Warszawa nieodbudowana? Żelazna 99/Nowolipie 76
Drewniany domek przy Szaflarskiej 5 na Bielanach był pierwszym, jaki powstał w tej części miasta. Zamieszkała w nim rodzina Salomona i Aldony Lipszyców, tych samych, u których dekadę wcześniej pracowała św. Faustyna. Kolejny odcinek cyklu Warszawa nieodbudowana - Szaflarska 5.
Skład zabawek był fikcyjny jak piekarnia z ciasteczkami w filmie Woody Allena. W jednym pomieszczeniu bujały się konie na biegunach, a porcelanowe lale wywracały oczami. W innym banda zbirów kopała tunel do skarbca Banku Dyskontowego przy ul. Fredry. Kolejny odcinek cyklu Warszawa nieodbudowana - Niecała 7.
Gdy przed stu laty w domach burżuazji nakrywano stół na 10 czy 20 osób każda potrawa miała swoje upatrzone miejsce. Panie domu odchodziły od zmysłów, by nie popełnić gafy. Kolejny odcinek cyklu Warszawa nieodbudowana. Czerniakowska 180 (dawniej 90)
- Tu mieszkają radiowi Matysiakowie - mówiła mi w dzieciństwie moja babcia. Sama urodziła się w 1912 r. niedaleko ul. Solec 111 i Powiśle było jej małą ojczyzną. Czy jednak rzeczywiście radiowa rodzina Matysiaków mieszka w domu przy Dobrej 22/24 u zbiegu z Tamką?
W kamienicy Mauersbergerów przy Senatorskiej 28/30 częstym gościem bywał Witold Gombrowicz. Przyjaźnił się z Zosią i Adamem, dziećmi właścicieli.
Gdy 1 września 1939 r. na Warszawę spadły pierwsze bomby, w siedzibie Polskiego Radia panował entuzjazm. Poza nielicznymi malkontentami wszyscy wierzyli w szybkie zwycięstwo i rychłe wsparcie polskiej armii przez sojuszników z Francji i Anglii - pisze Jerzy S. Majewski w kolejnym odcinku Warszawy nieodbudowanej - Zielna 25.
Józef Czechowicz urodził się w suterenie lubelskiej kamienicy. W Warszawie jego ostatnie mieszkanie znajdowało się na Mokotowie. Też w przyziemiu. Było jednak gustowne, a poeta miał w nim pracownię zamienianą na salon literacki. W cyklu Warszawa nieodbudowana - ul. Narbutta 11
Przez trzy tygodnie na przełomie sierpnia i września Świętokrzyska pomiędzy Nowym Światem a ul. Czackiego zamieniała się w rojne targowisko. Na potęgę handlowano podręcznikami.
O panowje! Gejts aher cu di szmietankowe, czekoladowe liodes! - krzyczeli handlarze na podwórkach Muranowa. Po polsku znaczy to: ?Panowie! Chodźcie po śmietankowe, czekoladowe lody!?
- Ze wszystkimi mieszkańcami naszej kamienicy Powstanie Warszawskie spędziłem w piwnicy. Tam sypiało się na siennikach po kilka osób na zmianę. Miałem wtedy dziewięć lat. Mój dziadek nie przeżył. Został spalony w sąsiednim budynku - opowiada nasz czytelnik Andrzej Iwański.
Do gmachu słynnego, przedwojennego gimnazjum i liceum Roeslerów w 1940 r. przeprowadził się Dom Sierot Korczaka. Szkoła zajęła zaś opustoszały budynek po sierotach przy Krochmalnej. W cyklu Warszawa nieodbudowana - Chłodna 33.
W tej kamienicy mieszkał Gombrowicz. To tu gościł Brunona Szulca, Witkacego. Dom ocalał, tak jak willa w podradomskiej Wsole, gdzie od 2009 r. działa muzeum pisarza. W cyklu Warszawa nieodbudowana - Chocimska 35.
- Park Sielecki położony tuż za kościołem św. Kazimierza przy Chełmskiej wydawał się ostatnim przyczółkiem miasta. Za nim w stronę Wilanowa ciągnęły się zagony pól uprawnych i łąk - opowiada Jerzy Kasprzak
Lokatorami pałacowej kamienicy przy Mazowieckiej byli przed wojną aktorzy i ówcześni celebryci. Tutaj też zastrzelono po wyroku polskiego podziemia Igo Syma. W kolejnym odcinku cyklu Warszawa nieodbudowana - Mazowiecka 10
Warszawa nieodbudowana - Leszno 2. W Sztuce śpiewała Marysia Ajzensztadt i Andrzej Włast, a grał Władysław Szpilman. Był to najsłynniejszy lokal w warszawskim getcie.
Tylko oficyna ocalała z kamienicy przy Wilczej 12, w której przed 99 laty umarł Bolesław Prus. W oficynie tej nie mieszkał, ale oglądał ją z okien swego gabinetu.
Z konspiracyjnego archiwum Grzegorza Załęskiego, redaktora naczelnego "Demokraty" i "Moskita", ocalała znaczna część zasobów. Wykorzystał je w książce "Satyra w konspiracji 1939-1944", która doczekała się właśnie nowego wydania. Warszawa nieodbudowana - Kopińska 24.
Warszawa nieodbudowana - Mławska. Tasiemki, guziki, nici, hafty, szpilki i agrafki - to były towary, których wyrobem i sprzedażą zajmowało się wielu mieszkańców nieistniejącej już Mławskiej.
Warszawa nieodbudowana - Pańska 36: Pierwsza część pamiętnika Ireny Birnbaum różni się od większości wspomnień. Więcej tu opowieści o jej miłości do chłopaka, randkach i dziewczęcych marzeniach niż opisów grozy.
Po śniadaniu 12 maja marszałek Józef Piłsudski wyjechał z Sulejówka do Rembertowa. Żonie zapowiedział, aby nie czekała na niego z obiadem. Tak 85 lat temu zaczął się przewrót majowy.
6 mln żarówek zużywano w Polsce rocznie na przełomie lat 20. i 30. Dziś ta liczba nie imponuje, ale w trzeciej dekadzie XX wieku w Polsce jedynie w miastach elektryczność przestała być luksusem, stając się dobrem powszechnym. Z cyklu Warszawa nieodbudowana - Karolkowa 30
Ta kolekcja była tak wspaniała, że car Aleksander II chciał ją wywieźć do Petersburga. Nie wywiózł. Zbudowano dla niej oranżerię. Drzewa pomarańczowe wymarzły dopiero w czasie I wojny światowej.
Iluzjon w staroświeckiej kamienicy przy Rysiej mieścił się w mrocznej sali za sklepem papierniczym. Filmy wyświetlano bez napisów, a ich treść widzowie komentowali na żywo. Warszawa nieodbudowana - Rysia 5/Marszałkowska 144.
Cykl Warszawa nieodbudowana - Nowiniarska 14. Straszliwe lwy i tygrysy rozdziawiały paszcze na szyldach sklepów futrzarskich przy Nowiniarskiej. Ci, w których nie budziły one przerażenia, mogli przeżyć deszczyk emocji, oglądając stare horrory na zdartych do nieprzytomności taśmach w kinie Forum
W kamienicy tuż obok kościoła Wizytek aż do 1915 r. działało III Rosyjskie Gimnazjum Żeńskie. Jego uczennicą była Maria Skłodowska. Choć ukończyła tę szkołę ze złotym medalem, to jej nie znosiła. W cyklu ?Warszawa nieodbudowana? Jerzy S. Majewski pisze o kamienicy przy Krakowskim Przedmieściu 36.
Mało kto zapamiętał przedwojenny Dom Polaków z Zagranicy. Otwarty w pierwszych dnia sierpnia 1939 r. został zniszczony już kilka tygodni później - pisze Jerzy S. Majewski w cyklu Warszawa nieodbudowana
Przedwojenna Targowa była Marszałkowską Pragi. W kamienicy Kwasieborskich pod numerem 44 bawiły się elity Warszawy. Bywali w niej znani literaci i sanacyjni politycy tacy jak Bolesław Wieniawa-Długoszowski.
Skarb w skrzyni wielkiej jak kanapa ukryto pod fabrycznym magazynem. Budynek spłonął, a belgijskie kryształy wraz z warszawskim srebrem stopiły się w bezkształtną bryłę. We wnętrzu ocalały jednak trzy patery, wazony i kilka innych dzieł jubilerskich
Przed blisko 90 laty w kamienicy przy Nowym Świecie narodziła się warszawska prasa brukowa. Wcześniej mieściła się tu redakcja ?Chimery?, jednego z najbardziej wyrafinowanych pism artystycznych w naszych dziejach.
Po podpisaniu traktatu ryskiego bolszewicy zobowiązali się m.in. przekazać Polsce duże sumy pieniędzy. Spłata odbywała się w szlachetnych kamieniach. Rzeczoznawcą został warszawski jubiler z ponad 30-letnim doświadczeniem. Cykl Warszawa nieodbudowana - Leszno 40, dziś al. ?Solidarności?
Copyright © Wyborcza sp. z o.o.
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)