Saska Kępa. Nagrody dla najlepszych inwestycji [GALERIA]

Dom kultury Saskiej Kępy powstał w 2011 r. Inwestorem było miasto. Budynek zrealizowano według wybranego w konkursie projektu Małgorzaty Adamowicz-Nowackiej i Marka Nowackiego z Biura 87 A. Przypomina statek, który zacumował w rozwidleniu ulic Brukselskiej i Wersalskiej. Ma zaokrąglony, częściowo przeszklony "dziób", przytwierdzone do elewacji schody "trapy", zaś amfiteatralny taras na dachu wygląda jak pokład. Kapituła nagrodziła budynek za "trafne wpisanie w kontekst miejsca nowej architektury oraz nawiązanie współczesną formą do modernizmu Saskiej Kępy". Obiekt ten doceniono także za "funkcję integrującą mieszkańców dzielnicy". Członkowie kapituły zwrócili jednak uwagę, że atrakcyjna architektura PROM-u jest obecnie zakłócana rozwieszonymi na elewacji plakatami i neonem.

KUBA ATYS

Ten modernistyczny budynek powstał ok. 1937 r. Nie wiadomo kto go zaprojektował. Jego remont przeprowadziła w latach 2014-15 wspólnota mieszkaniowa. Projektantami remontu są Maria Cieślewska i Paweł Ząbecki. Kapituła przyznała Nagrodę im. Bohdana Lacherta i Józefa Szanajcy za "starannie wykonaną renowację budynku mieszkalnego, dbałość o zachowanie kolorystyki i charakteru elewacji oraz pieczołowite odnowienie zachowanych detali".

L. POLUBIEC

Budynek z 1937 r. jest dziełem wybitnych architektów międzywojennej awangardy - małżeństwa Heleny i Szymona Syrkusów, którzy kontynuowali pracę po wojnie. Specjalizowali się w projektach osiedli mieszkaniowych (Rakowiec, Praga, Koło). Dom przy ul. Estońskiej powstał w myśl zasad nowoczesnej architektury głoszonymi przez Le Corbusiera. Zgodnie z nimi dom powinien unosić się na słupach (tutaj są one zastąpione wycofanym cokołem obłożonym surowymi kamieniami), mieć wolny plan, wolną fasadę, ciągnące się poziomo pasy okien i płaski dach, który może być tarasem. Dom w 2013 r. przeszedł renowację. Jej inwestorem była wspólnota. Remont odbył się przy dużym udziale mieszkańców. Odtworzono np. zapamiętany przez nich pierwotny kolor elewacji. Kapituła nagrodziła ten obiekt za "wzorowe wykonanie renowacji jednego z czołowych budynków awangardy modernistycznej, w szczególności przywrócenie blasku kamieniom i odnowienie elewacji zgodnie z pierwowzorem". Dom figuruje w gminnej ewidencji zabytków. Wniosek o jego wpis do rejestru zabytków już w 2013 r. wystosowały do wojewódzkiego konserwatora organizacje ŁADna Kępa i Oddział Warszawski Towarzystwa Opieki nad Zabytkami. Decyzja w tej sprawie do dziś nie zapadła.

KUBA ATYS

Budynek wzniesiony w 1937 r. według projektu architekta, którego nazwiska nie udało się ustalić. Zwraca uwagę popularnymi w modernizmie lat międzywojennych elementami naśladującymi formy znane z okrętów, jak okrągłe okna "bulaje" i wysunięte daleko przed elewację zaokrąglone balkony. Dom figuruje w ewidencji zabytków. U wojewódzkiego konserwatora od 2013 r. leży wniosek ŁADnej Kępy i Oddziału Warszawskiego Towarzystwa Opieki nad Zabytkami o objęcie tego obiektu ścisłą ochroną poprzez wpis do rejestru zabytków. Remont budynku w latach 2011-13 przeprowadziła wspólnota mieszkańców. Jury nagrody doceniło "wyjątkowo trafne wydobycie wartości modernistycznej architektury przez staranną renowację elewacji z charakterystycznie ukształtowanymi balkonami".

Kompozycja rzeźbiarska "Plon" autorstwa Jerzego Jarnuszkiewicza od 1946 r. zdobi narożnik kamienicy przy ul. Zwycięzców 11. Powstała jako element powojennej aranżacji ulicy Katowickiej, zrealizowanej przez Biuro Odbudowy Stolicy. Jej częścią było też zagospodarowanie niewielkiego skweru przed płaskorzeźbą. Z biegiem lat skwerek zmienił się w zaniedbany trawnik, co rusz rozjeżdżany przez samochody. Z kolei wykonany z cementowej zaprawy "Plon" przez ponad pół wieku popękał, a kilka fragmentów odpadło od ściany i zaginęło. Inicjatywa ratowania płaskorzeźby i odtworzenia skwerku pod hasłem "Wokół Plonu" wyszła od Ewy Brykowskiej-Linieckiej, graficzki z Saskiej Kępy i członkini Stowarzyszenia ŁADna Kępa. Rozkręciła akcję, do którą włączyła się lokalna społeczność. W latach 2011-15 najpierw odrestaurowano i częściowo zrekonstruowano płaskorzeźbę "Plon" (dzięki zaangażowaniu wspólnoty mieszkaniowej domu przy Zwycięzców 11, dotacji miasta i wsparciu Fundacji Teresy Sahakian), następnie urządzono skwerek, na którym odtworzono usunięte przed laty kamienno-betonowe ławy, posadzono drzewa, krzewy, byliny i ozdobne trawy (w tym przedsięwzięciu uczestniczyły Fundacja Działań Kulturalnych i Społecznych Aliny Pękalskiej oraz władze Pragi Południe). Inwestycję promował w internecie Serwis Społeczności Saskiej Kępy "Saska Kępa z Pasją", a czynne lub finansowo wspierali mieszkańcy osiedla, wśród nich: Katarzyna Kocon, Anna i Tadeusz Rudzcy, Aleksandra Komornicka. W uzasadnieniu nagrody napisano: "Za społeczny wysiłek przywrócenia do życia powojennego projektu Biura Odbudowy Stolicy polegający na odtworzeniu małej architektury i stworzeniu estetycznej zielonej przestrzeni. Przykład uzasadnia wagę i rolę jaką w przestrzeni publicznej Saskiej Kępy odgrywa mała architektura".

Dom Adolfa Klimaszewskiego z ok. 1937 r. zaprojektowany przez Stanisława Barylskiego, architekta wielu budynków na Saskiej Kępie. Znajduje się w rejestrze zabytków. W 2013 r. został wyremontowany przez wspólnotę mieszkaniową według projektu Grzegorza Markuszewskiego. Ma całkowicie otynkowane elewacje w kolorze białym. Nie jest to zgodne z pierwotnym wyglądem domu. Początkowo duże fragmenty zewnętrznych ścian miały okładziny z nieotynkowanej cegły, co widać na archiwalnej fotografii z lat 30. Potem ceglane okładziny częściowo usunięto, częściowo przykryto tynkiem, prawdopodobnie podczas remontu po zniszczeniach wojennych. I tak już pozostało. Mimo to, kapituła wysoko oceniła "staranne wykonanie renowacji budynku, która wydobyła bogactwo formy architektonicznej jednego z licznych wybitnych dzieł architekta Stanisława Barylskiego na Saskiej Kępie".

EWA BRYKOWSKA-LINIECKA

Ten trzypiętrowy budynek z ok. 1932 r. jest jednym ze starszych domów przy ul. Obrońców. W stylu modernizmu historyzującego zaprojektował go Stanisław Kolendo. Ma prostą bryłę ożywioną oszczędnym detalem (pilastry z jońskimi kapitelami, wydatny gzyms) i cofnięte najwyższe piętro. W PRL-u budynek podzielono na mieszkania, w których ulokowano rodziny pracowników Ministerstwa Spraw zagranicznych. W latach 90. nieruchomość przejął dzielnicowy kwaterunek. Remont domu przeprowadzono w 2008 r. Inwestorem było miasto, a projektantem - architekt Włodzimierz Motyliński. Nagrodę przyznano za "staranne wykonanie renowacji, dzięki której budynek, należący do wybitnych dzieł architektury Saskiej Kępy, wyróżnia się majestatyczną formą w perspektywie ulicy Obrońców".

Budynek powstał na przełomie lat 40. i 50. jako jeden z domów szeregowych. Nie wiadomo kto go zaprojektował. W 2006 r. został zmodernizowany przez właścicieli Annę i Marka Bimerów. Projekt przebudowy przygotowała architekt Aleksandra Gosiewska. Kapituła nagrody wyróżniła obiekt za "udaną modernizację domu w zabudowie szeregowej oraz harmonijne skomponowanie ogrodu z elewacją".

Dom powstał w 1928 r. i jest jednym z najstarszych na Saskiej Kępie. Zaprojektował go wybitny architekt Czesław Przybylski, profesor Politechniki Warszawskiej, autor projektów m.in. gmachu Teatru Polskiego przy ul. Karasia, domu "bez kantów" przy Krakowskim Przedmieściu i wysadzonego przez Niemców Dworca Głównego w Alejach Jerozolimskich. Dom na Saskiej Kępie należał do rzeźbiarza Mieczysława Lubelskiego. Dawną pracownię artysty w latach 2011-14 przebudowano na restaurację Kuchnia Funkcjonalna. Projektantem modernizacji wnętrza był Wojciech Popławski, inwestorem - Bartosz Polak i "Dom Funkcjonalny". Przyznając wyróżnienie członkowie kapituły pochwalili "udaną adaptację wnętrza (...) do nowej funkcji wykonaną z poszanowaniem oryginalnej bryły, układu przestrzennego oraz detalu".