Najbardziej spektakularne budowy Warszawy. Najważniejsze inwestycje na zdjęciach

- Przez naszą budowę przewinie się 3 tys. pracowników, jednocześnie jest ich około 500-600 - mówił mi w czwartek Krzysztof Figat, szef Polimeksu-Mostostalu. To firma, która wraz z japońskim koncernem Mitsubishi-Hitachi buduje nowy, opalany gazem ziemnym blok energetyczny na Żeraniu. - To skomplikowane zadanie, pracujemy na terenie elektrociepłowni, która ani na chwilę nie przerwała działalności. Teren też jest trudny, tuż nad rzeką. Płytę fundamentową musieliśmy oprzeć na wbijanych głęboko w grunt palach - tłumaczył Figat.

Warta 1,6 mld inwestycja jest jedną z największych i najbardziej skomplikowanych budów w Warszawie. A konkurencja jest spora.

Najbardziej spektakularnym placem budowy w Warszawie jest chyba ten u zbiegu al. Jana Pawła II i Chmielnej, naprzeciwko Dworca Centralnego, gdzie powstaje zespół wieżowców Varso. Codziennie krząta się tam kilkuset robotników, ciężary podnosi aż dziewięć dźwigów. Ten, który obsługuje budowę najwyższej z trzech wież (230 metrów do dachu, do tego dojdzie aż 80-metrowa iglica), jest stopniowo podwyższany - rośnie wraz z nią. Ma nietypowe, ukośne ramię. Zwisający z niego hak latem 2020 r. będzie zawieszony aż 313 metrów nad ziemią. To będzie wtedy najwyższy dźwig w Polsce.

Kompleks wieżowców ma aż pięć podziemnych pięter. Choć działka ma 1,7 ha, na etapie budowy części podziemnej sprzętu pracowało tu tak dużo, że plac budowy trzeba było zorganizować w trzech wymiarach. Sprawę komplikowały podziemne instalacje. Przez sam środek działki przechodzi wiązka 49 światłowodów. Ze względów technicznych trudne i kosztowne byłoby ułożenie ich po obrysie terenu. Inwestor zdecydował się zbudować coś w rodzaju wiaduktu ponad wykopem i na nim ułożył kable. Wiadukt ten został potem wchłonięty przez konstrukcję Varso.

Płyta fundamentowa najwyższej wieży znajduje się 21 metrów poniżej powierzchni terenu. Ma aż 3,5 grubości, wzmocniona została aż 18 warstwami prętów zbrojeniowych.

To nie jest jednak rekord, jeśli chodzi o głębokość budowy.

Jeszcze niżej zeszli budowniczowie kompleksu trzech wież The Warsaw Hub firmy Ghelamco u zbiegu Towarowej i Prostej. Ma on aż sześć podziemnych pięter. Posadzka najniższej kondygnacji znajduje się na głębokości 22 metrów. To o siedem metrów głębiej niż peron sąsiedniej stacji metra Rondo Daszyńskiego. Nie ma koparek, które miałyby wysięgniki tak długie, by sięgnąć dna tego wykopu. Dlatego na etapie prac podziemnych koparki podawały sobie grunt jak sztafeciarze pałeczkę.

Nawiasem mówiąc, ta głębokość i tak blednie przy budowie najgłębszego w Europie basenu Deep Spot w Mszczonowie. Osłonięty ścianami szczelinowymi wykop już teraz ma 25 metrów. A to dopiero nieco ponad połowa pracy. - To płytsza część basenu. Jak ją skończymy, będziemy się wwiercać głębiej, aż do 45 metrów - mówił Bartosz Więcek z firmy Flyspot, która jest inwestorem budowy w Mszczonowie.

Wracając do The Warsaw Hub: mamy tu jeszcze jedną ciekawostkę. Trwa tam budowa podziemnego łącznika, którym do handlowo-usługowego pasażu na poziomie -1 pod wieżowcami Ghelamco będzie można przejść bezpośrednio ze stacji metra. Korytarz ten ma zostać oddany do użytku na przełomie 2019 i 2020 r. The Warsaw Hub będzie jednym z nielicznych budynków w Warszawie bezpośrednio połączonych ze stacją metra. Innym jest biurowiec Centrum Marszałkowska u zbiegu Marszałkowskiej i Świętokrzyskiej. Połączenie ze stacją metra Rondo ONZ ma mieć zaś biurowiec, który państwowa firma PHN planuje przy ul. Świętokrzyskiej.

Ogromny rozmach ma też budowa dwóch muzeów na terenie Cytadeli na Żoliborzu. Firmy IDS i Marbud wznoszą tam południowy pawilon Muzeum Wojska Polskiego (kontrakt warty jest 255,8 mln zł brutto), a prostopadle do tego niego Budimex stawia Muzeum Historii Polski (za swoje prace dostanie 565,5 mln zł). Obie budowy obsługuje aż osiem dźwigów. Górują nad Wisłostradą - oglądane z oddali wydają się wyrastać wprost z ulicy.

Muzeum Historii Polski będzie mieć dwie podziemne oraz cztery naziemne kondygnacje. Oprócz wystawy stałej znajdzie się tam także m.in. sala kinowo-teatralna, projektowana z użyciem innowacyjnych rozwiązań akustycznych. Fachowcy z Budimeksu mówią, że będzie to "pudełko w pudełku" - bryła pomieszczenia ma być całkowicie oddzielona od budynku, a w jego wnętrzu, czyli w tzw. pudle, zostaną zastosowane wibroizolatory zmniejszające drgania. Zapewni to wyjątkowe wyciszenie i akustykę.

Muzeum Wojska Polskiego będzie mieć tylko dwie naziemne kondygnacje, ale za to bardzo wysokie - piętro, na którym urządzona zostanie wystawa stała, jest wysokie na ponad 7 metrów. - Prawdopodobnie to tam ustawimy sprowadzony niedawno z Kanady samolot Dakota III, którym leciał gen. Kazimierz Sosnkowski - mówi rzecznik muzeum Sebastian Warlikowski

Bardzo nietypowa jest budowa wielkiego wielofunkcyjnego kompleksu na terenie dawnych Browarów Warszawskich. To czteroipółhektarowa działka, na której równocześnie powstają biurowce (bliżej Grzybowskiej) i kwartały mieszkań (bliżej Chłodnej). Do tego dochodzi remont zabytkowych obiektów - w środku działki zachowany został gmach dawnej warzelni (czeka na modernizację) oraz XIX-wieczne piwnice, w których niegdyś leżakowało piwo.

- Mury piwnic były przesiąknięte wilgocią, zagrzybione. W niektórych miejscach cegły można było bez wysiłku wyjąć ręką. Osuszyliśmy je, odgrzybiliśmy, skuliśmy z nich kafelki położone w latach 50. Po zabezpieczeniu specjalnymi preparatami pozostawimy je odsłonięte, by cegły dodawały klimatu piwnicom - powiadał mi jakiś czas temu Michał Gerwat z Echo Investment, spółki, która jest inwestorem Browarów.

Nad piwnicami powstanie ogród o powierzchni 1,5 tys. m kw. Ciężar grubej warstwy ziemi, na której urządzona zostanie zieleń, przejmie strop, jakim nakryto piwnice. Piwnice będą częściowo odsłonięte - na obu ich końcach zaplanowano zagłębione kwadratowe place, poprzez które będzie można wejść pod ceglane arkady przesłonięte taflami wielkich przeszkleń. - Dookoła piwnic powstanie 12-14 restauracji. Dania będzie można jeść przy stołach wewnątrz, gdzie będzie coś w rodzaju hali gastronomicznej, działającej na podobnej zasadzie co Hala Koszyki - mówił Gerwat.

Rozległą transformację przechodzą także zabytkowe hale w kompleksie Elektrowni Powiśle. Powstały w latach 20. ubiegłego wieku budynek kotłowni z charakterystyczną ceglaną elewacją w środku działki został rozebrany do metalowego szkieletu. Potem zdemontowano także część tej konstrukcji. Do wnętrza budynku wstawiono trzykondygnacyjny żelbetowy stelaż, a następnie obudowano go na powrót metalową konstrukcją (częściowo z oryginalnych części) i nową ceglaną elewacją. Kotłownia zamieni się w nietypowy kompleks usługowy. Sporą część mają tam zająć salony kosmetyczne, fryzjerskie, pielęgnacji paznokci oraz strefy masażu i depilacji. Wszystko na aż 1,5 tys. m kw. Miejsce powstaje z myślą o pracownikach biur i mieszkańców apartamentowców zbudowanych wokół zabytkowych hal.

Nakazy konserwatora zabytków były powodem przeprowadzonej niedawno najbardziej nietypowej operacji inżynieryjnej ostatnich lat. Budowlańcy pracujący na terenie dawnej fabryki Norblina u zbiegu Prostej i Żelaznej przesunęli o 15 metrów budynek, w którym niedawno mieścił się Teatr Scena Prezentacje. Prace trwały prawie dobę. Zapakowany w gorset ze stalowych belek gmach został odcięty od fundamentów i zamontowany na "płozach" ze stali teflonowej. Następnie sześć potężnych siłowników pociągnęło go na nowe miejsce, jak muły wyładowaną furmankę. Ważący 900 ton budynek poruszał się z prędkością ok. 3 cm na minutę, w cyklach 25-centymetrowych, po których następowały przerwy. Ostatni raz podobną operację przeprowadzono w Warszawie 17 lat temu, kiedy przesuwana była południowa rogatka Grochowska.

- Dla osób stojących na placu budowy nic się nie działo, trudno było zauważyć ruch budynku - opowiadał mi Wojciech Gerber z firmy Warbud, która jest generalnym wykonawcą kompleksu biurowo-usługowego powstającego w dawnej fabryce Norblina. Gmach przesunięto, żeby w jego starym miejscu móc budować podziemne piętra planowanego kompleksu biurowo-usługowego. Jak tylko powstaną ściany szczelinowe osłaniające przyszłą podziemną część kompleksu, a od góry wylany zostanie żelbetowy strop, stary budynek zostanie przesunięty z powrotem na stare miejsce. A potem zostanie odrestaurowany.

Wyjątkowo trudna była operacja budowy tunelu południowej obwodnicy Warszawy pod tunelem pierwszej linii metra na Ursynowie. Wykonawcy z firmy Astaldi najpierw odkopali tunel metra i osłonili go ścianami szczelinowymi. Żelbetowa konstrukcja, w którą go opakowano, ma długość 39,2 m i jest szeroka na 18 m. Potem tunel wzmocniono bocznymi belkami. - A pod koniec marca wybraliśmy spod niego ziemię i w 100 proc. przenieśliśmy 5100 ton masy tunelu metra na konstrukcję, którą zbudowaliśmy - mówi Mateusz Witczyński, rzecznik Astaldi. Wszystko bez wstrzymania ruchu pociągów. Gwizd przejeżdżających składów metra słychać zresztą w tunelu przyszłej obwodnicy. To dźwięki jak z filmu science fiction.

Maszynę niczym z fantastycznego filmu przypomina też urządzenie sprowadzone przez firmę Gülermak, wykonawcę dalszego odcinka obwodnicy z mostem przez Wisłę. "To ważący 650 ton kolos, który niczym pająk będzie się przesuwać po filarach" - pisał rok temu na tych łamach Jarosław Osowski. Sprowadzone z Chin urządzenie wygląda jak ruchome rusztowanie, używane jest do budowy zjazdów z mostu. Na wysokości 16 m, w długim na blisko 50 m koszu 45 robotników stawia zbrojenie, potem na budowę zjeżdżają pompy dostarczające beton, a później "pająk" dzięki hydraulicznym siłownikom przesuwa się na kolejną podporę. Maszyna początkowo miała kłopoty związane z wadą dostarczonego na budowę betonu, ale w listopadzie 2018 r. osiągnęła zakładane tempo, przesuwając się z filaru na filar co dwa tygodnie.

Warszawa jeszcze długo będzie wyzwaniem dla inżynierów. Już zaczyna się budowa położonego "okrakiem" nad tunelem pierwszej linii metra Muzeum Sztuki Nowoczesnej, w planach jest przebicie łącznika między stacją metra Centrum i Dworcem Śródmieście. Nietypową inwestycją będzie też kładka pieszo-rowerowa przerzucona przez Wisłę na osi ulic Okrzei i Karowej.