Supersam, lekka architektura pawilonów stacji kolejowych linii średnicowej, Pawilon Chemii, neony baru Praha czy wnętrza urbanistycznego osiedla Sady Żoliborskie na fotografiach Siemaszki ujmują urodą architektury.
Dziś ogromny dorobek fotografika znajduje się w zbiorach Narodowego Archiwum Cyfrowego, ale znany jest przede wszystkim z archiwalnych numerów tygodnika 'Stolica', gdzie pracował, z 'Architektury' przełomu lat 50. i 60. oraz albumu 'Warszawa' z 1964 r. Ta książka stoi u mnie na półce, a oglądałem ją tyle razy, że wygląda jak zdarty do nieprzytomności modlitewnik, jaki widzimy na jednym ze zdjęć fotografika.
Gdy przed ćwierć wiekiem pisałem do miesięcznika 'Architektura' tekst o znikających już warszawskich wnętrzach z końca lat 50. i początku 60., wybrałem się do Siemaszki. Mieszkał w bloku na Rakowcu. Z pudełka wyciągnął porywające czystym pięknem zdjęcia Baru Praha i wypożyczył je do artykułu. Artykuł się nie ukazał, bo 'Architektura' właśnie upadła. Teraz te same fotografie znajdujące się w zbiorach NAC oraz Forum Polskiej Agencji Fotografów są jedyną pamiątką po tych wnętrzach. Varsavianistycznym skarbem.
Na zdjęciach Siemaszki Warszawa jest piękna. I nie ma znaczenia, czy jest to miasto lat 50. - czasów odbudowy i socrealistycznej przebudowy, epoki Gomułki czy wielkich inwestycji lat 70.
Ale też nie brak zdjęć innego miasta. Siemaszko zaglądał z aparatem do dzielnic, którymi władza PRL-owska się nie chwaliła: na zrujnowany 'Dziki Zachód', zaniedbane ulice Pragi, biedne przedmieścia.
Arcywarszawski fotografik - nie był warszawiakiem z urodzenia. Urodził się w Wilnie w rodzinie fotografików. Jego rodzice Tatiana i Leonard prowadzili zakład i sklep fotograficzny w centrum Wilna, gdzie portretowali m.in. Józefa Piłsudskiego.
W czasie wojny wstąpił do AK i dokumentował życie partyzantów aparatem Leica. Po wojnie zajął się fotografią profesjonalnie. Szczególnie interesowała go architektura (na zdjęciu dworzec Warszawa Powiśle).
Na jego zdjęciach nowe budynki są piękne. Potrafił wydobyć istotę ich architektury. Na tych czarno-białych obrazach budowle rysują się często na tle chmur. Nabierają trzeciego wymiaru. Ich elewacje zdają się grać fakturami.
Często pokazywał miasto raczej takim, jakim powinno być niż jakim było naprawdę, np. ulice pełne samochodów. I to nie tylko produkowanych w Polsce i innych krajach demokracji ludowej, ale zachodnie, o modnej linii karoserii. Na tych zdjęciach Warszawa zdaje się być miastem światowym, choć tak naprawdę nim nie była.
Na zdjęciach Siemaszki są i ludzie. Na fotografiach architektury i wnętrz często pełnią rolę sztafażu - niczym postaci na obrazach Canaletta. Zapełniają chodniki, spacerują po osiedlach z dziećmi w wózkach, czekają na przystanku czy stacji kolejowej.
Siemaszko robił też portrety: przypadkowym przechodniom, uczestnikom rozmaitych imprez. Zwykle mieszkańców stolicy uwieczniał z poziomu ulicy.
Szczególne miejsce wśród portretów zajmują roześmiane twarze uczestników V Światowego Festiwalu Młodzieży i Studentów. Impreza, na którą w 1955 r. zjechała do Warszawy 'postępowa' młodzież zza żelaznej kurtyny, może uchodzić za początek końca epoki realizmu socjalistycznego w Polsce.
Szara dotąd stalinowska Warszawa nagle rozkwitła młodością.
Siemaszko robił reportaże z wielu ważnych wydarzeń: pochodów pierwszomajowych, procesji Bożego Ciała, sytuacji z kuluarów Sejmu, czy gwałtownej ulewy połączonej z zalaniem ulicy Puławskiej w 1968 r.
Gdy Siemaszko fotografował miasto, nikt nie słyszał o dronach. A on robił zdjęcia budynków i ulic z zaskakujących punktów. Robił fotografie lotnicze z pokładu samolotu i helikoptera. Wspinał się na dachy, a nawet wynajął dźwig budowlany. Z góry chętnie też fotografował tłumy przechodniów, fascynując się dynamiką ruchu i pośpiechem w wielkim mieście.
Zbyszko Siemaszko zmarł 4 marca 2015 r. Kilka miesięcy przed jego śmiercią Katarzyna Kalisz i Bartłomiej Kuczyński z Narodowego Archiwum Cyfrowego przygotowali obszerny album z jego warszawskimi fotografiami. 'Twórczość Zbyszko Siemaszki charakteryzuje się dużą dbałością o estetykę prezentacji: cierpliwie wyczekiwane światło, dokładna kompozycja kadru, próba spojrzenia w sposób indywidualny na coś, co już utrwalono setki razy' - pisali.
Bez wątpienia Siemaszko był piewcą miasta, w którym mieszkał i jednym z jego najwybitniejszych 'portrecistów'.
Na zdjęciu - akcja sprzątania Rynku Starego Miasta po odbudowie w 1953 r.
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze