Ścięty bombą narożnik kamienicy Jasińskiego u zbiegu Nowego Światu i ówczesnych Al. 3 Maja (dziś Al. Jerozolimskich). Była to jedna z największych warszawskich kamienic powstałych w dobie konstytucyjnego Królestwa Polskiego przed 1831 r. Budynek zamierzano rozebrać już przed wojną, by wznieść w jej miejscu wielki gmach ministerialny. 5 października 1939 r. w czasie niemieckiej defilady zwycięstwa w Warszawie to przed tym budynkiem zamierzano dokonać zamachu na Adolfa Hitlera. W latach okupacji narożnik i znaczne partie kamienicy zostały rozebrane. Dziś to fragment ronda de Gaulle'a z pomnikiem generała i stojącym w głębi dawnym Domem Partii. Na pierwszym planie widać wieżę policjanta sterującego stąd światłami zamontowanymi na rogach ulic. Policjant wchodził do swej wieży po drabince. Na dole znajdował się kiosk z papierosami.
Pałac Kossakowskich zniszczony podczas wrześniowego bombardowania Warszawy. Fotografia wywiera duże wrażenie. Eksplozja bomby spowodowała zawalenie się fragmentu fasady pałacu i zarwanie stropów. Od strony ulicy przechodniom ukazały się wnętrza budynku. Tak jesienią 1939 r. wyglądały setki uszkodzonych budynków warszawskich. Za pałacem wznosił się ogromny budynek dawnego Pałacu Lodowego. W latach międzywojennych nie było tam już sztucznego lodowiska tylko największe warszawskie kino Coloseum. I ono zostało wówczas zniszczone. Pałac został odbudowany po wojnie w latach 1946-1949 przez szwedzką firmę ASEA. Długo jednak na jego elewacji brakowało rzeźb muz (jedną z nich widać na zdjęciu), które odtworzono dopiero w latach 70.
Rzeźba 'Ewa' dłuta Edwarda Wittiga z 1911 r. w Parku Ujazdowskim. Wokół 'Ewy' widać rowy przeciwodłamkowe wykopane w sierpniu 1939 r. przez mieszkańców stolicy pod nadzorem wojska. Dziś rzeźba nadal stoi w parku. Pełna jest jednak łat, którymi zalepiono w niej dziury po pociskach. Autorską replikę rzeźby zobaczymy też na dziedzińcu Muzeum Narodowego. Zdjęcie pochodzi z jesieni 1939 r. Wkrótce rowy zostaną zasypane. Park aż do jego zamknięcia dla Polaków w 1944 będzie w ciepłe niedziele masowo odwiedzany przez mieszkańców okupowanej Warszawy. 5 października 1939 r.; to tuż przy ogrodzeniu parku w Al. Ujazdowskich stanie trybuna, na której Hitler przyjmować będzie defiladę zwycięstwa.
Chłopiec pozuje przed afiszem z proklamacją Hansa Franka o utworzeniu Generalnego Gubernatorstwa. Pierwotnie nosiło ono nazwę Generalnego Gubernatorstwa dla okupowanych ziem Polskich. GG powstało na podstawie dekretu Hitlera z 12 października 1939 z mocą obowiązywania od 26 października. Utworzono je z wykrojonego przez Niemców obszaru przedwojennej Polski, pozostającego pod ich okupacją, a nie wcielonego bezpośrednio do Rzeszy. Granice GG w chwili jego proklamowania nie były jeszcze w pełni ustalone. Tak na przykład Łódź, która miała znaleźć się w Generalnym Gubernatorstwie ostatecznie włączono do Kraju Warty. Warszawa została zdegradowana i stolicą GG stał się Kraków. Na Wawel wprowadził się podpisany na proklamacji Hans Frank, który widział się w roli króla Polski. 1 października 1946 r. Międzynarodowy Trybunał w Norymberdze skaże go na śmierć. Wyrok zostanie wykonany.
'Niebotyk' przy Marszałkowskiej 1. W czasie oblężenia Warszawy uszkodzone zostały najwyższe kondygnacje budynku. W czasie okupacji budynek zostanie odremontowany. Dodajmy, że kamienica sąsiaduje z Domem prasy przy Marszałkowskiej 3. Budynek ten już w październiku 1939 r. zajmą Niemcy i zaczną tam drukować gadzinowy 'Nowy Kurier Warszawski'.
Po zamknięciu przez Niemców wszystkich polskich gazet warszawskich był to jedyny polskojęzyczny dziennik - wydawany przez okupantów i stanowiący narzędzie niemieckiej propagandy.
Nowy Świat pomiędzy Alejami a ul. Pierackiego (dziś Foksal) zrujnowany w trakcie niemieckiego bombardowania pod koniec oblężenia Warszawy. Po lewej rozłupany bombą narożnik kamienicy przy Nowym Świecie 30. Po wojnie budynek odbudowano. Obniżono go jednak do dwóch pięter i nadano mu proste, pozbawione dekoracji formy zewnętrzne. Wzrok oglądających zdjęcie przyciąga kosz z uschniętymi już kwiatami na latarni.
Ta fotografia powstała w trakcie oblężenia lub tuż po nim. Płoną drewniane zabudowania na Wioślarskiej przy przyczółku mostu Poniatowskiego na Powiślu. Niemcy wielokrotnie ostrzeliwali most i bombardowali jego najbliższe okolice. Po zamknięciu Warszawy pierścieniem oblężenia nie zależało im jednak na zniszczeniu przeprawy. Mieli świadomość, że po zdobyciu stolicy Polski stanie się ona strategiczną arterią komunikacyjną.
Świętokrzyska pomiędzy Nowym Światem a placem Napoleona (dziś Powstańców Warszawy) należała do najsilniej zniszczonych ulic w Śródmieściu Warszawy we wrześniu 1939 r. Po lewej stronie strzaskany gmach kina Europa przy Nowym Świecie 63. Budynek przebudowany w latach 30. wcześniej mieścił kina, kabarety i teatrzyki rewiowe. Dziś w tym miejscu wznosi się zbudowana po wojnie kamienica z dawną kawiarnią Nowy Świat, czyli obecnym 'Ukraińskim Światem'. Na zdjęciu kamienice stojące za zniszczonym budynkiem kina wydają się całe. Były jednak wypalone. W czasie okupacji Niemcy zakazali odbudowy i część z tych budynków rozebrano. W tle drapacz chmur Prudential z charakterystyczna anteną telewizyjną na dachu.
Na przedpolach Saskiej Kępy w czasie oblężenia Warszawy toczyły się niemal bezpośrednie walki z Niemcami, a na wielu domach nadal można odnaleźć ślady po kulach. Na dwóch fotografiach oglądamy m.in. działa porzucone przez Polskich Obrońców na ulicy Francuskiej. Na innym zdjęciu zobaczymy m.in. zniszczony budynek przy Berezyńskiej. Zdewastowane budynki na tej fotografii rozpoznał Piotr Głogowski z Muzeum Powstania Warszawskiego. Na rogu zniszczona kamienica przy Francuskiej 1 u zbiegu z ul. Zwycięzców. Dziś po odbudowie dom ten wygląda zupełnie inaczej niż przed wojną. Z lewej kamienica przy Zwycięzców 25.
Wszystkie można zobaczyć na stronie: www.1944.pl/galerie/fototeka/autor/148
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze