Jak amerykańscy prezydenci odwiedzali Polskę? [ZDJĘCIA]

Do pierwszej, oficjalnej wizyty prezydenta USA doszło w Polsce powojennej dopiero za rządów Edwarda Gierka i jego polityki otwarcia na Zachód na przełomie maja i czerwca 1972 r. Pierwszym prezydentem wizytującym nasz kraj był republikanin Richard Nixon. W stosunkach między ZSRR a USA nastał czas odprężenia i Nixon odwiedził ZSRR. Spotkał się z Breżniewem w Moskwie, a potem zwiedzał Kijów. Ze stolicy radzieckiej Ukrainy wyleciał do Iranu na zaproszenie swego sojusznika szacha Mohammada Rezy Pahlawiego. Na warszawskie Okęcie prezydencki boeing 707 przyleciał prosto z Teheranu w środę 31 maja. Wraz z prezydentem z samolotu wysiadł jego doradca do spraw bezpieczeństwa narodowego Henry Kissinger. Ta wizyta odbyła się bez wcześniejszych uzgodnień z Moskwą. Wprawdzie stało się to pięć dni po podpisaniu przez Breżniewa i Nixona układu SALT I, tak więc mieściła się w ogólnym trendzie odprężeniowym, niemniej była świadectwem niespotykanej dotąd w dziejach PRL-u samodzielności politycznej. O tym, że Nixon ma przybyć do Warszawy Gromyko i Breżniew dowiedzieli się z materiałów wywiadowczych KGB - przekonuje Janusz Rolicki w książce "Gierek". Wizyta Nixona przypadła w szczególnym dniu. W czwartek cała Polska świętowała Boże Ciało. Nixon zwiedzał Stare Miasto, zobaczył rozpoczynającą się odbudowę Zamku Królewskiego, złożył wieniec przed Grobem Nieznanego Żołnierza i na cmentarzu w Palmirach. Nocował w Wilanowie. Wizytę Nixona obsługiwało 480 dziennikarzy polskich i zagranicznych. Międzynarodowe Centrum Prasowe ulokowało się w Hotelu Europejskim już w przeddzień wizyty i prowadzone było przez państwowego monopolistę - Polską Agencję Prasową Interpress. Dziś zabawnie brzmią liczby przytaczane przez Express Wieczorny: "Do dyspozycji dziennikarzy oddano 16 dalekopisów, 30 zagranicznych linii telefonicznych i 16 autobusów".

Tłumy spontanicznie zebranych warszawiaków pozdrawiają prezydenta Geralda Forda przejeżdżającego w odkrytej limuzynie z Edwardem Gierkiem. Ford przyleciał do Warszawy 28 lipca 1975 r.

Stało się to kilka dni po tym, jak na 17 lipca 1975 r. po godz. 17.15 naszego czasu na orbicie toczyły się dwa statki kosmiczne Sojuz i Apollo. Był to wielki propagandowy spektakl w przededniu Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, która zaczynała się 30 lipca w Helsinkach. Ford znalazł się w Polsce z rewizytą. Gierek był przez niego przyjmowany w Waszyngtonie w październiku 1974 r. Pierwszy sekretarz PZPR witał prezydenta USA osobiście. Trasa z lotniska do miasta wiodła Al. Żwirki i Wigury oraz otwartą rok wcześniej Trasą Łazienkowską.

Wizyta w Warszawie była krótka. Ford złożył wieniec na Grobie Nieznanego Żołnierza, zobaczył Rynek Starego Miasta i obudowywany Zamek Królewski. Gierek mówił: "Nie zobaczy pan ruin Warszawy, które 30 lat temu tak głęboko wstrząsnęły generałem Eisenhowerem". Następnego dnia rano samolotem z Okęcia prezydent USA poleciał do Krakowa. Złożył hołd pomordowanym w Oświęcimiu, wreszcie z Balic odleciał prosto na konferencję KBWE w Helsinkach.

Jimmy Carter przyleciał do Polski w ostatnich dniach grudnia. Towarzyszyła mu żona Rosalynn Smith, która znana była z dużych ambicji politycznych. Wizyta była krótka, przeszła jednak do historii PRL-u. A to dzięki uporowi prezydenta. Carter był pierwszym przywódcą Zachodu, któremu udało się w komunistycznej Polsce doprowadzić do transmitowanej na żywo przez telewizję, nie cenzurowanej konferencji prasowej. Władze PRL-u nie były zbyt chętne medialnej rewolucji, ale ostatecznie zorganizowały spotkanie w hotelu Victoria.

Miejsce było szczególne. Victoria otwarta w 1976 r. była najnowszym i zarazem, najnowocześniejszym hotelem w Warszawie.

Konferencja z udziałem Cartera miała miejsce w drugim i ostatnim dniu jego wizyty. Przybyło na nią aż 450 dziennikarzy polskich i zagranicznych. Nie doszło do niczego nieprzewidzianego. Pytania dotyczyły stosunków polsko-amerykańskich i perspektyw dalszej współpracy między obu krajami. Prezydent Stanów Zjednoczonych podkreślił dobre układy Polski zarówno z Zachodem, jak i krajami komunistycznymi sugerując, że Polska może być pomocna w osiągnięciu porozumienia pomiędzy USA a ZSRR.

Inne punkty wizyty nie zaskakiwały. Prezydent USA, tak jak jego poprzednicy złożył wieńce na płycie grobu Nieznanego Żołnierza i przed pomnikiem Bohaterów Getta. Ale i tu wyłamał się z oficjalnego programu. Zajechał na Miodową, by złożyć niezapowiadaną wcześniej wizytę u kardynała Stefana Wyszyńskiego. Dzięki swemu doradcy Zbigniewowi Brzezińskiemu miał znakomite rozeznanie sytuacji w Polsce. W Pałacu Prymasowskim wyraził podziw dla działań kardynała i zapewnił, że tak jak on dąży do tego, by Polska była wolna. Wizyta podkreślająca znaczenie kościoła w ówczesnej Polsce, miała miejsce zaledwie dziesięć miesięcy przez wyborem Karola Wojtyły na tron Piotrowy.

Jako amerykański prezydent po raz pierwszy przyjechał do naszego miasta tuż po czerwcowych wyborach, bo na początku lipca 1989 r. Nie był to jego pierwszy pobyt w Warszawie, bo jeszcze w PRL-u u schyłku lat 80. był w naszym mieście jako wiceprezydent.

FOT. JACEK MARCZEWSKI / AG

Po raz kolejny przyjechał 5 lipca 1992 r. Uczestniczył wówczas w przeniesieniu szczątków i powtórnym pogrzebie Ignacego Jana Paderewskiego. W Warszawie gościł cztery godziny i piętnaście minut. To wtedy po uroczystościach pogrzebowych w intencji Ignacego Jana Paderewskiego, które odbywały się w Katedrze św. Jana. Bush przemówił do Warszawiaków na placu Zamkowym.

Odwiedził Warszawę dwukrotnie. Po raz pierwszy w 1994 r. Ponownie w dniach 10-11 lipca 1997 r.

Podczas drugiej wizyty (przyleciał do Warszawy z Madrytu) przemawiał na Placu Zamkowym. - Wolność odrodziła się tu osiem lat temu, kiedy zmieniliście bieg historii - mówił. To spotkanie, niczym nowy film w kinie poprzedzone było kampanią reklamową pod hasłem spotkania dwóch orłów. Miał wówczas 20-minutowe przemówienie w Sejmie podkreślając, że żadne państwo nie może mieć prawa do zagrażania polskiej demokracji. Miało to miejsce dwa dni po zaproszeniu Polski do NATO.

Fot. Sławomir Kamiński / Agencja Gazeta

Wcześniejszą wizytę w Polsce w 1994 r. Clinton krótko wspomina w swoich memuarach. Jak pisał, przybył do Polski, by spotkać się z Lechem Wałęsą i potwierdzić poparcie USA dla członkostwa Polski w NATO. Zacytował stwierdzenie Wałęsy, że nasz kraj potrzebuje więcej generałów amerykańskich, np. "General Motors i General Electric".

Fot. Sławomir Kamiński / Agencja Gazeta

George W. Bush junior był w Polsce trzykrotnie: * 15-16 czerwca 2001 r., * 30-31 maja 2003 r., * 8 czerwca 2007 r.

W czerwcu 2001 r. Warszawa była jednym z etapów jego pięciodniowej podróży po Europie. Prosto z lotniska para prezydencka USA przyjechała do Pałacu Prezydenckiego, gdzie na dziedzińcu oczekiwali Aleksander i Jolanta Kwaśniewscy. Tu miało miejsce oficjalne powitanie, któremu towarzyszył ceremoniał wojskowy. W pałacu prowadzono rozmowy w cztery oczy oraz plenarne delegacji polskiej i amerykańskiej. Bush wyraził wówczas poparcie USA w staraniach Polski o wejście do Unii Europejskiej.

Fot. Sławomir Kamiński / AG

Do spotkania z premierem Jerzym Buzkiem oraz wszystkimi członkami rządu doszło po południu w Pałacu na Wodzie w Łazienkach. W parku czekali na prezydenta warszawiacy jednak do spotkania z nimi wówczas nie doszło. Prezydent USA pojechał prosto na Plac Piłsudskiego, by złożyć wieniec przed grobem Nieznanego Żołnierza. Potem zaś - pomnikiem Bohaterów Getta.

Fot. Sławomir Kamiński / AG

Głównym punktem ówczesnej wizyty prezydenta USA w Polsce było jednak jego wystąpienie w nowej siedzibie BUW-u. To wtedy nawiązał do tekstu piosenki Golec Orkiestry "tutaj dzisiaj jest ściernisko, ale będzie San Francisco". Dodajmy, że nie obyło się wtedy bez protestów. Przed BUW-em doszło do bijatyki między zwolennikami i przeciwnikami prezydenta USA.

Dzień zakończył uroczysty obiad na cześć Busha w Pałacu Prezydenckim. Drugiego dnia Bush w hotelu Marriott, gdzie mieszkał, spotkał się z przedstawicielami ambasady USA oraz Amerykanami przebywającymi w Warszawie. Potem zaś odleciał do Lublany na spotkanie z Putinem.

Po raz kolejny Bush junior wizytował w Polsce w dniach 30-31 maja 2003 r. i wreszcie krótko 8 czerwca 2007 r. za prezydentury Lecha Kaczyńskiego, kiedy to spotkał się z nim na lotnisku w Rębiechowie i na Helu.

Fot. Dominik Sadowski / AG

Po raz pierwszy był w dniach 27-28 maja 2011 r. Przyjechał wówczas na szczyt przywódców państw Europy Środkowo-Wschodniej. Air Force One z Barackiem Obamą wylądował na Okęciu w piątek 27 maja ok. godz. 18. Z lotniska jego opancerzona limuzyna ruszyła prosto na Zamek Królewski, gdzie odbyło się spotkanie prezydentów państw Europy Środkowej. Miało to miejsce niedługo po zabiciu Osamy ben Ladena i prezydent USA był w tym czasie szczególnie chroniony.

Fot. Wojciech Olkuśnik / Agencja Gazeta

Przypomnijmy jeszcze, że prezydent Barack Obama planował w 2010 r. przyjazd do Polski na pogrzeb prezydenta Lecha Kaczyńskiego, ale nie doleciał ze względu na chmurę pyłu wulkanicznego znad Islandii.

Drugą wizytę Obama rozpocznie o godz. 9.50 we wtorek. Wtedy wyląduje na lotnisku na Okęciu. Weźmie udział m.in. w głównej uroczystości obchodów rocznicowych na pl. Zamkowym w środę o godz. 11.30. Według naszych informacji wygłosi przemówienie.