Blask dawnych basenów. Sprawdzamy, co dziś się tam dzieje

100 ostatnich lat historii Warszawy pokazuje jasno: basen to prestiż. Bez względu na pobudki, jakie doprowadziły do jego budowy - sztuczne kąpieliska były np. jednym z propagandowych narzędzi władzy ludowej - warszawiacy od zawsze chętnie i gromadnie wskakiwali do wody albo opalali się w sąsiedztwie chlorowanej wody. A dzielnice, które miały sztuczne kąpieliska, w ciepłe dni przeżywały najazd spragnionych mieszczan. Widać to na zdjęciach archiwalnych, na których warszawskie baseny oblepione są miejskimi plażowiczami niczym Lazurowe Wybrzeże w trakcie canneńskiego festiwalu. Dziś niektóre z tych miejsc przypominają bardziej scenerię z Czarnobyla niż atrakcje największego miasta Polski.

Kilka kultowych warszawskich kąpielisk działa jednak do dziś, po większych i mniejszych modernizacjach, a ich młodsi klienci nawet nie zdają sobie sprawy z tego, jak wcześniej wyglądały te obiekty.

Najbardziej znanym przykładem jest mokotowski Wodny Park, który nadal funkcjonuje w potocznym języku jako Warszawianka. Basen z wielką gumową piłką w logo już prawie w niczym nie przypomina starego obiektu z mało oryginalnym logo - napisem "Pływalnia" obok dużych rozmiarów reklamy PZU.

Warszawianka była jednym z pierwszych miejsc w mieście, w którym zaczęły się pojawiać kobiety w modnym, zachodnim bikini. Podczas wejścia na starą pływalnię nie odbywało się żadne przeszukiwanie toreb, dzięki czemu ludzie przemycali do środka alkohol sprzyjający nawiązywaniu nowych znajomości.

Nazywaną często "rewią warszawskich basenów" odkrytą pływalnię przy ul. Merliniego 4 przebudowano w latach 1996-1999 na kryty aquapark z mniejszym basenem zewnętrznym, a cała inwestycja kosztowała około 120 mln zł. Plany z 1995 r. przewidywały tylko delikatną przebudowę pływalni i jej całościowe zakrycie, jednak inwestorzy poszli o krok dalej. Unowocześnienie basenu znacząco polepszyło warunki widzów obserwujących pływaków - w latach 70. i 80. trybuny swoją budową przypominały popularne dzisiaj wśród weekendowych imprezowiczów schodki po zachodniej stronie Wisły i nie były w żadnym stopniu zadaszone, co w bardziej upalne dni powodowało częste udary słoneczne wśród siedzących.

Równie atrakcyjne jak Wodny Park są dzisiaj Baseny Wał Miedzeszyński - jedne z nielicznych już dziś basenów odkrytych. Budowa kompleksu została ukończona w 1970 r. i od tamtego czasu obiekt zmienił się naprawdę niewiele. Jedynymi znaczącymi zmianami są kręta plastikowa zjeżdżalnia i całkowicie przebudowane boksy przebieralni.

Basen był popularny zwłaszcza wśród mieszkańców warszawskiej Pragi. Znane są historie, już z lat 90., o uczęszczających tam dresiarzach i lokalnych gangsterach, którzy na fali rywalizacji między dzielnicami przychodzili na basen grupą około 15 osób i zdobywali cały obiekt na resztę dnia dla siebie.

NAC

Sygnałem przejęcia był zazwyczaj okrzyk jednego z wyższych rangą członków bandy - lecz nie najwyższego - który według relacji świadków brzmiał: "Wy***lać z basenu, teraz kąpie się Praga!". Rzadko spotykali się z jakimkolwiek oporem. Dzisiaj basen z własną małą plażą stanowi dla wielu osób alternatywę siedzenia nad Wisłą, w której kąpią się już tylko najodważniejsi. Niestety kompleks jest tak popularny, że czasami można się w nim poczuć jak na koncercie znanego zespołu pod samą sceną. Nie ma więc mowy o staromodnym kraulu.

Prawdopodobnie najbardziej znanym ze starych kąpielisk jest jeszcze do niedawna istniejący basen Legii Warszawa przy ul. Łazienkowskiej 1. Kompleks skończył działalność już w 1987 r., lecz dopiero w 2008 r. została podjęta decyzja o jego wyburzeniu, które stopniowo ciągnęło się przez następne dwa lata. W jego miejscu został zbudowany parking dla nowego stadionu Legii Warszawa. Pierwsze napełnienie basenu mało miejsce jesienią 1928 r. i od tamtego czasu było to jedno z najbardziej prestiżowych kąpielisk w Warszawie. Czesław Miłosz pływał w nim w każdy nadający się do tego dzień po swojej przeprowadzce do Warszawy w 1937 r. Już po wojnie chodzili tam również Karol Strasburger, Agnieszka Osiecka, Mieczysław Czechowicz oraz Kalina Jędrusik (wszyscy oprócz tej ostatniej byli członkami sekcji pływackiej lub gimnastycznej Legii).

NAC

Charakterystycznym elementem kompleksu Legii była 10-metrowa wieża do skoków, a cały obiekt zbudowany w stylu modernistycznym był powodem do dumy warszawiaków okresu dwudziestolecia międzywojennego. Aż do końca działalności na basen przychodzili masowo kibice Legii Warszawa, którzy nie żałowali pieniędzy - basen Legii był bowiem jednym z droższych w stolicy - i celebrowali swoje uwielbienie dla klubu, skacząc ze skoczni pokrytej legijnymi tarczami z okrzykiem "Legia Warszawa!" lub stadionowymi przyśpiewkami na ustach.

Poza basenem Legii, którego nie można już zobaczyć, stoją w Warszawie jeszcze dwa opuszczone kompleksy: RKS "Skra" oraz stary Basen Gwardii - dawniej pływalnia treningowa MO, później otwarta dla wszystkich. Klub po zamknięciu Basenu Gwardii odsprzedał jego część (hotel dla sportowców) sieci prywatnych poradni medycznych Lux Med, jednak dzisiaj dawna przychodnia świeci pustkami i wybitymi oknami tak samo jak sam basen. Front dawnego obiektu od ul. Racławickiej jest zamknięty, a potencjalnych zwiedzających odstrasza informacja o monitoringu. Ten, kto obejdzie teren od strony ogrodów działkowych, znajdzie kilka wyrw w ogrodzeniu, przez które ryzykując obtarcie się o drut kolczasty, mógłby wejść do środka, niestety nielegalnie.

Szymon Pietrzak

Za to RKS "Skra" przy ul. Wawelskiej 5 jest teoretycznie otwarty dla odwiedzających - znajdująca się obok klubu Iskra brama do ruin jest otwarta i nie znajdują się tam żadne informacje o nielegalności wejścia na teren.

W obu obiektach wyraźnie widać ślady obecności dzikich mieszkańców. Oprócz tego każda ściana Skry jest gęsto pokryta graffiti, co tworzy niesamowitą mieszaninę kolorów, gruzu oraz pustych butelek i paczek po papierosach. Kompleks Skra zawierał dwa baseny: sportowy i rekreacyjny. Nawet dzisiaj łatwo jest sobie wyobrazić całe rodziny przyjeżdżające tam w weekendy i dzieci wdrapujące się na niezniszczoną do teraz betonową zjeżdżalnię.

SZYMON PIETRZAK

Do obu basenów można dzisiaj wejść, jednak ukryta za drzewami niecka sportowa nie ma już drabinek ani schodków. Zalecamy więc ostrożność i plan ewakuacji, żeby nie zostać uwięzionym w przypominającym pustynię zbiorniku.