Przez ponad 70 lat pozostawał anonimowy. Znane były tylko jego rysunki obrazujące życie i śmierć w getcie warszawskim oraz nazwisko z pierwszą literą imienia: B. Rozenfeld. Tajemnicę artysty rozszyfrowała badaczka z Żydowskiego Instytutu Historycznego.
Chodzi o jury Nagrody im. Marii i Łukasza Hirszowiczów. Zasiadali w nim m.in. Piotr Rypson i Paweł Śpiewak.
To nie jest literacka, ani ekranowa fikcja, chociaż świat zna ją z powieści i hollywoodzkiego filmu. Ta historia zdarzyła się naprawdę w okupowanej przez Niemców Warszawie. Przypomina o niej odsłonięta w środę tablica.
To historia jak z filmu. Żydowska bojowniczka podkładała bomby, likwidowała w Warszawie agentów gestapo. Jednego z nich raniła, a później zabiła w szpitalu, wchodząc tam w przebraniu lekarki. Dlaczego mało kto o niej słyszał?
Ten epizod z życia okupowanej Warszawy lepiej znany jest za granicą niż w Polsce. Grupa żydowskich sierot, które uciekły z getta, utrzymywała się z handlu papierosami i gazetami na pl. Trzech Krzyży. Jej klientami byli niemieccy żołnierze, SS-mani i gestapowcy. Tę wręcz filmową historię przypomni tablica na gmachu Instytutu Głuchoniemych.
Kto nie widział wystawy czasowej "Tu Muranów" w Muzeum Historii Żydów Polskich "Polin", ma jeszcze szansę zobaczyć ją w sobotę lub niedzielę. W wydarzeniach związanych z jej finisażem wezmą udział Filip Springer, Artur i Zofia Żmijewscy, Roman Gutek oraz Beata Chomątowska.
Był chodzącą encyklopedią wiedzy o historii warszawskich Żydów i niezrównanym gawędziarzem. Na prowadzone przez niego spacery po Cmentarzu Żydowskim przy ul. Okopowej przychodziły tłumy. Jan Jagielski zmarł w wieku 83 lat.
"Państwo nie powinno wspierać historycznej nieprawdy czy nienawiści" - czytamy w liście w obronie badaczy, którzy pisząc o relacjach polsko-żydowskie, nie ukrywali faktów z historii źle świadczących o Polakach.
Muzeum Polin zakończyło lockdown. Od czwartku można wejść do jego gmachu na Muranowie i zwiedzić nową galerię wystawy stałej zatytułowaną "Dziedzictwo". Pokazuje dorobek polskich Żydów i ich wkład w rozwój światowej cywilizacji.
Mieszka w Sokołowie Podlaskim. Robi doktorat w PAN. Prowadzi dwa portale o tematyce żydowskiej. Za tekst jej autorstwa przesłuchała ją prokuratura.
Instytut, który powstał z pieniędzy ministerstwa Ziobry, żąda ścigania redaktorki, która napisała artykuł o współudziale Polaków w Zagładzie Żydów. Powód: obraza narodu polskiego.
W jednym z bloków na Muranowie znaleziono karteczki z hasłem uderzającym w Żydów i osoby LGBT. Czy i jak można z tym walczyć?
Czy możliwe jest, że robotnicy z budowy na Muranowie, gdzie było kiedyś getto, zawarli tajne porozumienie z grupą z Izraela i sprzedali jej odkryte w ziemi artefakty? To elektryzujące doniesienia izraelskiej gazety sprzed kilku dni.
Wojewódzki konserwator zabytków zawiadomił prokuraturę o możliwości popełnienia przestępstwa w związku z podaną w mediach informacją o nielegalnym wywiezieniu z Polski do Izraela żydowskich pamiątek wykopanych na terenie dawnego warszawskiego getta.
- Nie pozwólmy, by kiedykolwiek znów wyrosły dzielące nas mury - zaapelował prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski w obchodzonym dziś Międzynarodowym Dniu Pamięci o Ofiarach Holokaustu.
Tegoroczne obchody 16. Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu odbędą się 27 stycznia w formule online - poinformował stołeczny ratusz. Fundacja Shalom apeluje o zapalenie wieczorem świec w oknach lub symbolicznie w internecie.
Dyrektorzy Żydowskiego Instytutu Historycznego, Muzeum Polin i Muzeum Getta Warszawskiego wydali wspólne oświadczenie, w którym odnieśli się do informacji o nielegalnym wywiezieniu z Polski przedmiotów odkopanych na terenie dawnego getta warszawskiego.
Na jednej z budów na terenie byłego getta w Warszawie pracownicy odkopali stuletnie filakterie, pudełeczka z ustępami Tory. Skontaktowali się z izraelskimi historykami, którzy potajemnie wywieźli je do Izraela. - To absolutny skandal - komentuje prof. Barbara Engelking.
Losy najwybitniejszych Żydów można poznać podczas nowego programu pt. "Dziedzictwo" w Muzeum Historii Żydów Polskich "Polin".
Ponad 40 darczyńców Polski i świata finansuje upamiętnienie miejsca ukrycia i odnalezienia Podziemnego Archiwum Getta Warszawskiego. Jeszcze w tym miesiącu na skwerze przy ul. Nowolipki na Muranowie rozpocznie się budowa niezykłej instalacji, której projekt czeka na realizację od 11 lat.
Strach, niepewność jutra, utrata poczucia czasu, głód i choroby - tego doświadczyły setki tysięcy osób stłoczonych w getcie warszawskim. Ich przeżyciom poświęcona jest wystawa w 80. rocznicę zamknięcia bram getta.
Prawniczka Monika Krawczyk obejmie 1 stycznia stanowisko dyrektora Żydowskiego Instytutu Historycznego im. Emanuela Ringelbluma. Powołanie wręczył jej dziś wiceminister kultury Jarosław Sellin. Wniosek Rady Programowej ŻIH, by na czele tej ważnej w skali świata placówki stanął wybitny naukowiec, został zignorowany.
Prof. Paweł Śpiewak przestaje być dyrektorem Żydowskiego Instytutu Historycznego. Rada Programowa ŻIH wnioskuje, by jego następczynią została historyczka i socjolożka prof. Anna Landau-Czajka, ale minister kultury zamierza powierzyć tę funkcję prawniczce Monice Krawczyk, która nie jest naukowcem. W zeszłym roku przegrała konkurs na dyrektora Muzeum "Polin".
Obraz Maurycego Gottlieba przez lata uznawany był za zaginiony. Sensacyjnie odnalazł się w Nowym Jorku, rok temu na aukcji kupił go polski kolekcjoner, a teraz oddał go w długoletni depozyt Muzeum Polin.
Prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski i rabin Szalom Ber Stambler, dyrektor Chabad Lubawicz Polska, wspólnie zapalili pierwsze światło na chanukiji (chanukowej menorze).
Pandemia koronawirusa nie przeszkodziła organizatorom Edukacyjnego Festiwalu Mezuza. Druga edycja imprezy poświęconej mezuzom i śladom po nich odbywa się w ten weekend - 12 i 13 grudnia. Tyle tylko, że wszystkie wydarzenia przeniesiono do sieci.
Sobota i niedziela to dwa ostatnie dni 18. Warszawskiego Festiwalu Filmów o Tematyce Żydowskiej "Kamera Dawida". W związku z pandemią koronawirusa tegoroczna edycja imprezy przeniosła się do internetu.
Ponad 40 nowych produkcji, w tym 30 pokazywanych w Polsce po raz pierwszy, obejrzą widzowie 18. Warszawskiego Festiwalu Filmów o Tematyce Żydowskiej "Kamera Dawida". Tym razem bez wychodzenia z domów. Wszystkie projekcje odbędą się online.
W sobotę, 16 listopada 1940 r. Niemcy zamknęli warszawskie getto. Na obszarze 307 ha w środku miasta uwięzili początkowo ponad 350 tys. Żydów. Ale wolność odbierali im krok po kroku od początku okupacji.
Będące w organizacji Muzeum Getta Warszawskiego pochwaliło się zdobyciem jednego z najważniejszych świadectw Holocaustu. Instytut Pamięci Narodowej przekazał mu w depozyt oryginał raportu generała SS Jürgena Stroopa z tłumienia powstania w getcie.
Do tej pory na żydowskich nekropoliach nie prowadzono badań archeologicznych w obawie przed naruszeniem szczątków zmarłych. Po raz pierwszy zezwolono na nie w tym roku na cmentarzu przy ul. Okopowej. Wyniki zaprezentowano we wtorek.
"Jest istotnym składnikiem lokalnego dziedzictwa kulturowego" - uzasadnił mazowiecki wojewódzki konserwator zabytków i wpisał do rejestru cmentarz żydowski w Nasielsku, na którym do dziś przetrwały pojedyncze kamienie nagrobne.
Na ścianie kamienicy przy ul. Próżnej 12 powstał olbrzymi mural projektu Tytusa Brzozowskiego. Są na nim charakterystyczne budynki przedwojennej Dzielnicy Północnej, zamieszkanej głównie przez ludność żydowską, oraz szyldy działających tam sklepów i warsztatów.
Na najsłynniejszej fotografii przedwojennego Otwocka dwóch żydowskich chłopców mocuje się kołami ulicznej pompy. Urządzenie przetrwało wojnę i zagładę swoich dawnych użytkowników. Potem zniknęło. Staraniem mieszkańca pobliskiej kamienicy właśnie je odtworzono, żeby przypominało o żydowskiej społeczności miasta.
Na szklanej elewacji Błękitnego Wieżowca przy pl. Bankowym wyświetlono animację powstającej z gruzów Wielkiej Synagogi na Tłomackiem. Był to hołd oddany wymordowanej żydowskiej społeczności Warszawy, ale też gest w obronie wszystkich mniejszości, które obecnie doświadczają przemocy.
Zardzewiałe nożyce krawieckie wydobyte z ziemi podczas budowy muzeum Polin i wiele innych przedmiotów wówczas odnalezionych, można oglądać na wystawie przed tą placówką.
To prawdopodobnie jedyny festiwal w Warszawie, który odbędzie się mimo pandemii. 22 sierpnia rozpoczyna się Warszawa Singera.
- W tym roku każdy z nas idzie sam w tym marszu, ale razem tworzymy wspólnotę pamięci - mówił prof. Paweł Śpiewak, dyrektor Żydowskiego Instytutu Historycznego. Tegoroczny pochód w rocznicę rozpoczęcia likwidacji warszawskiego getta z powodu pandemii odbywa się w zmienionej formie.
Nie odbędzie się w jednym dniu, ale potrwa prawie dwa miesiące, a jego uczestnicy nie przejdą w jednym wspólnym pochodzie, tylko indywidualnie. Tak w tym roku będzie wyglądał Marsz Pamięci poświęcony wymordowanym warszawskim Żydom.
W sobotę, 20 czerwca mieszkańcy Wawra i wolontariusze Fundacji Dziedzictwa Kulturowego spotkają się na cmentarzu żydowskim w Radości. Będą porządkować to zapomniane i zaniedbane miejsce. Zapraszają do pomocy wszystkich chętnych.
Copyright © Wyborcza sp. z o.o.
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
